Food & Health

 

အိမ္ရွင္မတုိ႔လက္ရာ ျမန္မာ့အစားအစာ၊
အာဟာရႏွင့္ က်န္းမာေရး
------------------------------
ျမန္မာတုိ႔ဟာ ထမင္းကုိ ပင္တုိင္
အစာအျဖစ္ေန႔စဥ္စားၾကၿပီး တန္ဖုိးလည္း
အလြန္ထားၾကပါတယ္။ ထမင္းအသက္
၇-ရက္လုိ႔ပင္ ေျပာတတ္ၾကပါတယ္။
မိတ္ေဆြအခ်င္းခ်င္းေတြ႕တဲ့အခါ ]ထမင္း
စားၿပီးၿပီလား}ဆုိတဲ့စကားနဲ႔ႏႈတ္ဆက္
ေလ့ရွိပါတယ္။ ထမင္းႏွင့္အတူတဲြဖက္
စားသံုးတဲ့ အစားအစာမ်ားကုိ (၁) အင္
အားျဖစ္ေစတဲ့အစာအုပ္စု၊ (၂)ကုိယ္ခႏၶာ
ႀကီးထြားေစတဲ့အစာအုပ္စုႏွင့္ (၃) ေရာဂါ
ကာကြယ္ေပးတဲ့အစာအုပ္စု ဆုိၿပီး (၃)စု
ခဲြႏုိင္ပါတယ္။

အင္အားျဖစ္ေစတဲ့အစာအုပ္စုမွာ
(က) ကာဗုိဟုိက္ဒရိတ္ အာဟာရဓာတ္
ၾကြယ္၀တဲ့ သစ္ဥ၊ သစ္ဖုမ်ား၊ အခ်ိဳမ်ားႏွင့္

(ခ) အဆီဓာတ္ ၾကြယ္၀တဲ့ဟင္းခ်က္ဆီ၊
တိရစၦာန္ထြက္အဆီ (မလုိင္၊ ေထာပတ္ စသည္)ေတြ
ပါ၀င္ပါတယ္။ကုိယ္ခႏၶာ
ႀကီးထြားေစတဲ့(ကုိယ္ခႏၶာတည္
ေဆာက္ျပဳျပင္ရာမွာ အသံုးက်တဲ့) အစာ
အုပ္စုမွာ ပ႐ုိတင္း<ကယ္၀တဲ့အသား၊ ငါး၊
ႏုိ႔၊ ဥ စတဲ့ တိရစၦာန္ထြက္အစာမ်ားႏွင့္
ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳး ပါ၀င္ပါတယ္။

ေရာဂါကာကြယ္ေပးတဲ့(က်န္းမာ
ေစတဲ့) အစာအုပ္စုမွာ ဗီတာမင္ႏွင့္သတၱဳ
အာဟာရဓာတ္ေတြ ၾကြယ္၀တဲ႕ ဟင္းသီး
ဟင္းရြက္မ်ားႏွင့္ သစ္သီး၀လံမ်ား ပါ၀င္
ပါတယ္။

ျမန္မာတုိ႔၏ ပင္တုိင္အစာ ဆန္ (ထမင္း)
------------------------------------------
ထမင္းဟာ အလြန္အာဟာရ ၾကြယ္
၀ပါတယ္။ ဆန္မွာ ကာဗုိဟုိက္ဒရိတ္
(၇၅-၈၀%) ေလာက္ ပါ၀င္တဲ့အတြက္
အင္အားထုတ္လုပ္ေပးႏုိင္တဲ့ အစာအ
မ်ိဳးအစား ျဖစ္တဲ့အျပင္ ပ႐ုိတင္းလည္း
၇-၈% ပါ၀င္တဲ့အတြက္ ကုိယ္ခႏၶာ ႀကီး
ထြားေစတဲ့ အစာမ်ိဳးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ကမၻာေပၚမွာ ဆန္စားသံုးမႈ အမ်ားဆံုး လူ
မ်ိဳး ျဖစ္တဲ့ ျမန္မာေတြဟာ ေန႔စဥ္စားသံုး
တဲ့ ပ႐ုိတင္း တစ္၀က္ခန္႔ကုိ ထမင္းမွ
ရရွိေနျခင္း ျဖစ္ ပါတယ္။

ဆန္မွ ဗီတာမင္ဘီ၀မ္း (Vitamin
B1)၊ ဗီတာမင္ဘီတူး (Vitamin B2)၊
ႏုိင္ယာစင္ (Niacin) စတဲ့ ဗီတာမင္မ်ား
လည္း ရရွိႏုိင္ပါတယ္။ ဆန္ကုိႀကိတ္ခဲြစဥ္
အဆုိပါဗီတာမင္မ်ား အခ်ိဳ႕တစ္၀က္ ဆံုး
႐ံႈးသြားပါတယ္။ ျမန္မာတုိ႔ဟာ ဆန္ကုိ
ဆြတ္ဆြတ္ျဖဴမွ ႀကိဳက္ၾကပါတယ္။ ဆန္
ဟာ ျဖဴေအာင္ႀကိတ္ခဲြေလ၊ ဗီတာမင္ေတြ
ဆံုး႐ံႈးမႈမ်ားေလျဖစ္ပါတယ္။ ဆန္ကုိေရ
ႏွင့္ေဆးတဲ့အခါမွာလည္း ဗီတာမင္မ်ား
ဆံုး႐ံႈးရျပန္ပါတယ္။ ေရႏွင့္ မ်ားမ်ား ေဆး
ေလ၊ ဗီတာမင္ေတြ ဆံုး႐ံႈးမႈမ်ားေလ ျဖစ္
ပါတယ္။ ထမင္းခ်က္တဲ့အခါ သမား႐ုိးက်
နည္းအတုိင္း ထမင္းရည္ငွဲ႔ပစ္ျခင္းေၾကာင့္
လည္း ဗီတာမင္မ်ား ဆံုး႐ံႈးရျပန္ပါတယ္။
ဆန္ျဖဴကုိႀကိဳက္ၿပီး ထမင္းရည္ငွဲ႔ခ်က္
တတ္တဲ့ ျမန္မာမ်ားဟာ ဗီတာမင္ဘီ၀မ္း
ခ်ိဳ႕တဲ့မႈေရာဂါကုိ ခံစားၾကရပါတယ္။ အ
ထူးသျဖင့္ အစားေရွာင္လြန္းတဲ့ ကုိယ္၀န္
ေဆာင္ႏွင့္ႏုိ႔တုိက္မိခင္မ်ား၊ သူတုိ႔ရဲ႕ႏုိ႔ကုိ
စုိ႔ရတဲ့ႏုိ႔စုိ႔ကေလးမ်ားမွာျဖစ္တတ္ပါတယ္။

ဗီတာမင္ဘီ၀မ္း ခ်ိဳ႕တဲ့မႈဟာ လူႀကီး
ေတြမွာထံုနာေျခာက္ေခၚ (Dry Beriberi) ေရာဂါ၊
ထံုနာစုိေခၚ (Wet Beriberi) ေရာ
ဂါ၊ ဦးေႏွာက္ကုိထိခုိက္တဲ့ ေရာဂါမ်ား
အျဖစ္ လည္း ေကာင္း၊ ႏုိ႔စုိ႔ကေလးေတြမွာ
သူငယ္နာ ဘယ္ရီဘယ္ရီ (Infantile
Beriberi) အျဖစ္လည္းေကာင္း ေတြ႔ရပါ
တယ္။ ထံုနာေျခာက္ေရာဂါမွာ ေျခလက္
မ်ား ထံုျခင္း၊ က်ဥ္ျခင္း၊ ၾကြက္သားမ်ား
အားနည္းၿပီး လမ္းမေလွ်ာက္ ႏုိင္ျခင္းစတဲ့
လကၡဏာမ်ား ထင္ရွားပါတယ္။ ထံုနာစုိ
ေရာဂါမွာေဖာေရာင္ျခင္း၊ေမာျခင္း လကၡဏာမ်ားရွိၿပီး
ႏွလံုးလုပ္ငန္း ပ်က္ျခင္း
(Heart Failure) ေၾကာင့္ အသက္ေသ
ဆံုးႏုိင္ပါတယ္။ သူငယ္နာ ဘယ္ရီဘယ္ရီ
ေရာဂါမွာ လသားအရြယ္ ႏုိ႔စုိ႔ကေလး
ဟာ ေမာၾကပ္တဲ့ လကၡဏာမ်ားျဖစ္ေပၚ
ၿပီး(Heart Failure)ေၾကာင့္ ႐ုတ္တရက္
အသက္ေသဆံုးသြားတတ္ပါတယ္။
အျခားႏုိင္ငံမ်ားမွာအရက္စဲြေနသူေတြက
လဲြၿပီး ခံစားရသူ မရွိေတာ့တဲ့ ဗီတာမင္
ဘီ၀မ္းခ်ိဳ႕တဲ့မႈေရာဂါကာကြယ္ေရးအ
တြက္ ျမန္မာတုိ႔အေနႏွင့္ -

• (၁) ျဖဴလြန္းေအာင္ ႀကိတ္ခဲြထားတဲ႕
ဆန္အစား ေလွ်ာ့ႀကိတ္ထားတဲ့ဆန္မ်ိဳး
စားသံုးတဲ့ဓေလ့ ထူေထာင္သင့္ ပါတယ္။

• (၂) ထမင္းကုိ ေရခန္း ခ်က္စားတဲ့ဓေလ့
ထူေထာင္သင့္ပါတယ္။

• (၃) ယခုအခါ ဗီတာမင္ဘီ၀မ္းၾကြယ္၀တဲ့
ေပါင္းဆန္(Parboiled Rice= ယခင္
အေခၚ ျပဳတ္ဆန္)ကုိျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ထုတ္
လုပ္ေနၿပီျဖစ္တဲ့အတြက္ျပည္သူမ်ား
အေနႏွင့္ ႐ိုး႐ိုးဆန္ျဖဴအစား ေပါင္းဆန္
စားသံုးတဲ့ဓေလ့ထူေထာင္သင့္ၿပီဆုိတာ
အႀကံျပဳလုိပါတယ္။ ေပါင္းဆန္စားျခင္း
ျဖင့္ ရႏုိင္တဲ့ က်န္းမာေရးဆုိင္ရာ အက်ိဳး
ေက်းဇူးမ်ားကုိ မေလးရွား၊ စင္ကာပူ စတဲ့
ႏုိင္ငံသားမ်ား၏ ဆန္စားသံုးမႈ သမုိင္းမွာ
ထင္ရွားတဲ့ အေထာက္အထားမ်ားေတြ႕
ခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ေပါင္းဆန္ဟာ ဆန္ျဖဴ
ေလာက္ မျဖဴတာကလဲြရင္ အက်ိဳးအေၾက
နည္းျခင္း၊ ၾကာၾကာအထားခံျခင္း၊ ပုိး
မထုိးႏုိင္ျခင္းစတဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ား
လည္းရႏုိင္ပါတယ္။ ဆန္ႏုိ႔ဆီဘူး တစ္လံုး
ခ်က္ခ်င္းတူလွ်င္ ေပါင္းဆန္က ႐ိုး႐ိုးဆန္
ျဖဴထက္ထမင္းပုိရတယ္(အုိးတက္တယ္)
လုိ႔လည္း သိရပါတယ္။

ေန႔စဥ္ စားသံုးသင့္သည့္
အစားအစာအမ်ိဳးမ်ိဳး၏ ပမာဏ
--------------------------------
လူတုိ႔ ေန႕စဥ္စားသံုးသင့္တဲ့အစား
အစာအမ်ိဳးမ်ိဳး၏ ပမာဏကုိ ေအာက္
ေျခက်ယ္ၿပီး၊ အေပၚသုိ႔ ရွဴးသြားတဲ့ပိရမစ္(Pyrimid) သဏၭာန္ သ႐ုပ္ေဖာ္ေလ့ရွိ
ရာမွာ အမ်ားဆံုး စားသံုးသင့္တဲ့အတြက္
ေအာက္ ေျခမွာ ေဖာ္ျပခံရတဲ့အစာမ်ားမွာ
ဆန္၊ ဂ်ံဳစတဲ့ ေကာက္ႏွံမ်ား (ထမင္း၊
ေပါင္မုန္႔၊ ခ်ပါတီ စသည္တုိ႔) ျဖစ္ပါ တယ္။
ထုိအခ်က္ဟာ ျမန္မာတုိ႔ေန႔စဥ္ အစာစား
သံုးတဲ့ဓေလ့ႏွင့္ ကုိက္ညီပါတယ္။

ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊ သစ္သီး၀လံမ်ား
------------------------------------
ဒုတိယအမ်ားဆံုး စားသံုးသင့္တဲ့
အစာေတြက ဟင္းသီးဟင္းရြက္ႏွင့္ သစ္
သီး၀လံမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာတုိ႔ဟာ
ဟင္းသီးဟင္းရြက္ စားသံုးမႈ မနည္းေပ
မယ့္ သစ္သီး၀လံ စားသံုး မႈ နည္းေနေသး
သည္လုိ႔ ယူဆပါတယ္။ သရက္သီး၊
ဒူးရင္းသီးစတဲ့ ရာသီေပၚ အသီးအႏွံမ်ား
ကုိ စားသံုးၾကေပမယ့္ ပန္းသီးစတဲ့ အသီး
မ်ားကုိ လူနာမ်ား၊ နာလန္ထပုဂၢိဳလ္မ်ားကုိ
သာ ဦးစားေပးၿပီးေကြၽးၾကပါတယ္။ ဟင္း
သီးဟင္းရြက္၊ သစ္သီး၀လံမ်ားကုိ အမ်ိဳး
စံုေအာင္ စားေလ၊ အက်ိဳးမ်ားေလ ျဖစ္ပါ
တယ္။

ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊ သစ္သီး၀လံ
မ်ားမွ ဗီတာမင္ႏွင့္သတၱဳအာဟာရဓာတ္
မ်ား ရရွိႏုိင္တဲ့အတြက္ က်န္းမာၿပီး ေရာဂါ
ကင္းျခင္း၊ အင္တီေအာက္စိဒင့္(Anti Oxidant)အာနိသင္ရွိတဲ့ အာဟာရႏွင့္
အျခားဓာတ္ပစၥည္းမ်ား ရရွိႏုိင္တဲ့အတြက္
နာတာရွည္ေရာဂါမ်ား ျဖစ္ပြားႏုိင္တဲ့ အ
လားအလာ နည္းျခင္း၊ အစာမွ်င္ (Fibre)
ဓာတ္ရရွိႏုိင္တဲ့အတြက္၀မ္းမွန္ျခင္း၊
ေသြးအတြင္း ခုိလက္စထေရာ(Cholesterol)မတက္ေအာင္ထိန္းႏုိင္ျခင္း၊ အူမႀကီး
ကင္ဆာ စတဲ့ ကင္ဆာေရာဂါမ်ားျဖစ္ႏုိင္
တဲ့အလားအလာ နည္းျခင္း၊ အ႐ုိးမ်ား ႀကံ့ခုိင္က်န္းမာၿပီး အသက္ႀကီးလာတဲ့အ
ခါအ႐ုိးပါး၊အ႐ုိးပြေရာဂါ(Osteoporosis)
ျဖစ္ပြားႏုိင္တဲ့အလားအလာေလ်ာ့ပါးျခင္း
စတဲ့အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ား ရႏုိင္ပါတယ္။

အသား၊ ငါး၊ ႏုိ႔၊ ဥ ႏွင့္ ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳး
--------------------------------
တတိယအမ်ားဆံုး စားသံုးသင့္တဲ့
အစားအစာမ်ားမွာ ပ႐ိုတင္းၾကြယ္၀တဲ့
အသား၊ ငါး၊ ဥ၊ ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ ႏုိ႔၊ ႏုိ႔ထြက္
အစာမ်ားျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာတုိ႔ဟာ ပဲ
အမ်ိဳးမ်ိဳးကုိႏွစ္ၿခိဳက္စြာစားသံုးေလ့ရွိျခင္း၊
အထက္မွာ တင္ျပခဲ့တဲ့အတုိင္း ထမင္းကုိ
မ်ားမ်ားစားတတ္တဲ့အေလ့အထ ရွိျခင္း
တုိ႔ေၾကာင့္ ထုိႏွစ္မ်ိဳး (ပဲႏွင့္ဆန္) မွပင္
ပ႐ုိတင္းအာဟာရကုိ အတန္အသင့္ မ်ား
မ်ားစားစားရရွိႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏုိ႔
ႏွင့္ႏုိ႔ထြက္ အစားအစာမ်ားကုိ စားသံုးတဲ့
အက်င့္ မထြန္းကားျခင္းဟာ ျမန္မာတုိ႔ရဲ႕
အစာစားသံုးမႈဓေလ့မွာ အားနည္း ေနတဲ့
အခ်က္လုိ႔ ယူဆပါတယ္။ ႏုိ႔ဟာ အရည္
အေသြးေကာင္းတဲ့ ပ႐ုိတင္းမ်ား<ကယ္၀
တဲ့ အစာတစ္မ်ိဳးျဖစ္တဲ့အျပင္ ထံုးဓာတ္
ေခၚ ကယ္လစီယမ္(Calcium) လည္း
<ကယ္၀ပါတယ္။ ကယ္လစီယမ္ဟာ အ
႐ိုးမ်ားႀကံ့ခုိင္က်န္းမာေရးအတြက္ အေရး
ႀကီးတဲ့အာဟာရဓာတ္တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါ
တယ္။ ႏုိ႔မွာပါ၀င္တဲ့ ကယ္လစီယမ္ကုိ
အျခားအစာမ်ားမွ ကယ္လစီယမ္ထက္
လူ၏အူအတြင္း ပုိ၍လြယ္ကူစြာ စုပ္ယူ
အသံုးျပဳႏုိင္ျခင္းက ႏုိ႔ႏွင့္ႏုိ႔ ထြက္ အစာ
မ်ားရဲ႕ အားသာခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ အဆီပါ
တဲ့ႏုိ႔ကုိ စားသံုးျခင္းျဖင့္ ေသြးအတြင္း
ခုိလက္စထေရာ (Cholesterol)မ်ားၿပီး
ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါမ်ား ျဖစ္ႏုိင္တဲ့
အလားအလာ မ်ားမွာကုိ စုိးရိမ္သူမ်ားအ
ေနနွင့္ အဆီ ႏႈတ္၊ ေလွ်ာ့ (မလုိင္ထုတ္)
ထားတဲ့ ႏုိ႔ႏွင့္ႏုိ႔ထြက္ အစာမ်ားကုိ စားသံုး
ႏုိင္ပါတယ္။

အဆီႏွင့္ဆီအမ်ိဳးမ်ိဳးကုိ
ဘာေၾကာင့္ စားသင့္ပါသလဲ
-----------------------------
• (က)ကယ္လုိရီ(အင္အား) အျပည့္အ၀ ရရွိႏုိင္ရန္-
အဆီႏွင့္ဆီအမ်ိဳးမ်ိဳးဟာ ပမာဏ
အားျဖင့္ သင့္တင့္ေအာင္ ခ်င့္ခ်ိန္စားသံုး
ရမည့္ အစာမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ဆီ၊ အဆီကုိ
လံုး၀မစားဘဲ ေနလုိ႔မရပါဘူး။ ဆီ၊ အဆီ
အလံုအေလာက္မစားလွ်င္ကယ္လုိရီ အ
ျပည့္အ၀မရျခင္းေၾကာင့္ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့
မွာျဖစ္ပါတယ္။ ကေလးမ်ား ပုညႇက္ျခင္း၊
လူႀကီးမ်ား ပိန္လွီျခင္းဟာ ကယ္လုိရီ အ
လံုအေလာက္ မစားသံုးႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္
ျဖစ္ပါတယ္။ ဆီ၊ အဆီကုိ လိုတာထက္ ပုိ
စားလွ်င္ကယ္လုိရီရရွိမႈမ်ားလြန္းၿပီး အ
၀လြန္လာပါလိမ့္မယ္။ေရာဂါထူပါမယ္။
ဒါေၾကာင့္ အာဟာရျပည့္၀ မွ်တလုိသူ
တုိင္း ဆီကုိ ေန႔စဥ္ သင့္တင့္စြာ စားသံုး
ရပါမယ္။

လူတစ္ေယာက္ဟာ ဘာမွ်မလုပ္
ဘဲ ထုိင္ေနစဥ္မွာပင္ အသက္ရွဴျခင္း၊
ႏွလံုးခုန္ျခင္း၊ စဥ္းစားျခင္း စတာေတြအ
တြက္ အင္အား (ကယ္လုိရီ) ကုိ အသံုးျပဳ
ေနရပါတယ္။ အလုပ္လုပ္ဖုိ႔၊ သြားလာ
လႈပ္ရွားဖုိ႔လည္း အင္အားကုိ အသံုးျပဳရပါ
တယ္။ ကုိယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ ေလ့က်င့္
ခန္းျပဳလုပ္ဖုိ႔လည္း အင္အားကုိ အသံုးျပဳ
ရပါတယ္္။ အားကစားျပဳလုပ္တယ္ဆုိရင္
အင္အားကုိ အမ်ားအျပား အသံုးျပဳရပါ
တယ္။ ကာဗုိဟုိက္ဒရိတ္ တစ္ဂရမ္ႏွင့္
ပ႐ုိတင္းတစ္ဂရမ္စီမွွ အင္အား ၄-ကီလုိ
ကယ္လုိရီသာ ရႏုိင္ပါတယ္။ ဆီ (အဆီ)
တစ္ဂရမ္မွ အင္အား ၉-ကီလုိကယ္လုိရီ
(ႏွစ္ဆခန္႔) ထိ ရႏုိင္ပါတယ္။ အဆီက
ပုိၿပီး အင္အားသိပ္သည္းတယ္လုိ႔ ဆုိလုိ
ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆီမစားဘဲ ေန႔စဥ္
လုိအပ္တဲ့ ကယ္လုိရီ အျပည့္ ရရွိဖုိ႔မလြယ္
ပါဘူး။

• (ခ) အစားအစာမွ ဗီတာမင္မ်ားကုိ စုပ္ယူအသံုးျပဳႏုိင္ရန္ -
အစားအစာမ်ားထဲမွ ဗီတာမင္ ေအ
(Vitamin A)၊ ဗီတာမင္ ဒီ (Vitamin D)၊
ဗီတာမင္အီး(Vitamin E) ႏွင့္ ဗီတာမင္
ေက (Vitamin K) တုိ႔ကုိ ဆီရွိမွသာ အူ
ထဲမွာ စုပ္ယူ အသံုးျပဳႏုိင္ပါတယ္။ ဆီ
မစားလွ်င္ အဆုိပါ ဗီတာမင္မ်ား ခ်ိဳ႕တဲ့ၿပီး
ေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳး ရႏုိင္ပါတယ္။

• (ဂ) ဖက္တီးအက္ဆစ္( Fatty Acid)မ်ား ရရွိရန္
ခႏၶာကုိယ္ဆဲလ္(Cell-႐ုပ္ကလာပ္စည္း)
အသစ္မ်ား တည္ေဆာက္ရာမွာFatty Acid (အဆီအက္စစ္) မ်ားကုိ
မရွိမျဖစ္လုိအပ္ပါတယ္။Fatty Acid အ
ခ်ိဳ႕ကုိခႏၶာကုိယ္အတြင္းမွာတည္ေဆာက္
ႏုိင္ပါတယ္။ Fatty Acid အခ်ိဳ႕ကုိေတာ့
ခႏၶာကုိယ္အတြင္းမွာ မတည္ေဆာက္ႏုိင္
တဲ့အတြက္ အစားအစာမွ မျဖစ္မေန ရ
ေအာင္ စားသံုးရပါတယ္။
ယင္းတုိ႔ကုိEssential Fatty Acids လုိ႔ ေခၚပါတယ္။
Essential Fatty Acids မ်ား ရရွိႏုိင္ဖုိ႔ဆီ
ကုိ ေန႔စဥ္ စားသံုးရပါမယ္။

• (ဃ) အရသာရွိေရး၊ အာသာ ေျပေရး -
ဆီက အစားအစာကုိ ပုိၿပီး အရသာ
ရွိေစပါတယ္။ စားတဲ့အစာမွာ ဆီပါလွ်င္
လ်င္ျမန္စြာ အာသာေျပပါတယ္။

အဆီႏွင့္ဆီအမ်ိဳးမ်ိဳးကုိ ဘယ္ေလာက္ စားသင့္ပါသလဲ
-------------------------------------------------------
အရြယ္ေရာက္ၿပီးသူတစ္ေယာက္
ဟာ ေန႔စဥ္စားသံုးတဲ့ ကယ္လုိရီ စုစု
ေပါင္းရဲ႕ ၂၀%-၃၀% ကုိ ဆီ၊ အဆီမွ ရ
ေအာင္ စားသံုးသင့္ပါတယ္။ ထုိသူေတြဟာ
အသက္ရွည္ၿပီးေရာဂါနည္းၾကပါတယ္။
ဆီမွရတဲ့ ကယ္လုိရီဟာ စုစုေပါင္းစား
သံုးတဲ့ ကယ္လုိရီပမာဏရဲ႕ ၂၀%ထက္
နည္းရင္ တစ္ေန႔တာလုိအပ္တဲ့ ကယ္လုိ
ရီျပည့္ဖုိ႔မလြယ္ပါဘူး။ ၃၀% ထက္ ေက်ာ္
သြားရင္လည္း အ၀လြန္ၿပီး ေရာဂါထူႏုိင္
ပါတယ္။

ကိုယ္၀န္ေဆာင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား
ဟာ ကုိယ္၀န္မရွိမီကထက္ တစ္ေန႔လွ်င္
ကယ္လုိရီ ၃၀၀-ခန္႔ ပုိၿပီး စားသင့္ပါ
တယ္။ ႏုိ႔တုိက္မိခင္မ်ားဟာ တစ္ေန႔မွာ
ကယ္လုိရီ၄၀၀-ခန္႔ပုိၿပီးစားသင့္ပါတယ္။
ကယ္လုိရီ၃၀၀-ရဖုိ႔ထမင္းတစ္ပန္းကန္
ပုိစားရပါမယ္။ ထမင္း ပန္းကန္တစ္၀က္
ႏွင့္ ဆီ ၁၆-ဂရမ္ (၁-က်ပ္သား ခန္႔)
စားရင္လည္း ကယ္လုိရီ ၃၀၀-ခန္႔ရရွိ
ႏုိင္ပါတယ္။ ထမင္း မ်ားမ်ားမစားႏုိင္လွ်င္
ဆီနည္းနည္း ပုိစားသင့္တယ္လုိ႔ ေျပာလုိ
ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

အသက္၆-လမွ ၃-ႏွစ္ထိ ကေလး
မ်ားဟာ ကယ္လုိရီ စုစုေပါင္းရဲ႕ ၃၅% မွ
၄၀% ကုိ ဆီ၊ အဆီမွ ရေအာင္ စားသံုးမွ
သာ အစြမ္းကုန္ႀကီးထြားဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီး က်န္းမာ
ၾကပါတယ္။ အစာမ်ားမ်ား မစားႏုိင္ေသး
တဲ့ အရြယ္မုိ႔ ဆီကရတဲ့ ကယ္လုိရီအ
ခ်ိဳးအဆဟာ လူႀကီးေတြထက္ မ်ားရျခင္း
ျဖစ္ပါတယ္။

အသက္ ၆-လထိ မိခင္ႏုိ႔တစ္မ်ိဳး
တည္းစုိ႔တဲ့ကေလးမ်ားဟာ က်န္းမာၿပီး
ပံုမွန္ ႀကီးထြားဖြံ႕ၿဖိဳးၾကပါတယ္။ မိခင္ႏုိ႔
မွရတဲ့ကယ္လုိရီ စုစုေပါင္းရဲ႕ ၅၀% ေက်ာ္
ဟာ မိခင္ႏုိ႔ထဲရွိ အဆီဓာတ္မွ ရရွိျခင္းျဖစ္
ပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္တစ္ေန႔တာစား
သံုးႏုိင္တဲ့ ဟင္းခ်က္ဆီပမာဏဟာ ၂
က်ပ္သားခန္႔ျဖစ္ပါတယ္။ လူ ၅ေယာက္
ရွိတဲ့ မိသားစုတစ္စုမွာ တစ္လလွ်င္ ဆီ ၃
ပိႆာသံုးတယ္ဆုိရင္သင့္တင့္ပါတယ္။

ေန႔စဥ္ တိရစၦာန္အဆီမွရတဲ့ ကယ္
လုိရီဟာ ၁၈၀ ကီလုိ ကယ္လုိရီထက္
မပုိသင့္ပါဘူး။

ဆီ၀ယ္ရာတြင္
--------------
ဆီ၀ယ္တဲ့အခါ အနံ႔ေကာင္း၊ မ
ေကာင္း နမ္းၾကည့္ဖုိ႔ အေရးႀကီးပါတယ္။
ဆီေခ်းေစာ္နံျခင္းဟာဓာတ္ပ်က္ (Oxidized) ျဖစ္ ေနျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဟင္းသီး
ဟင္းရြက္ဆီမ်ားဟာ ေလသလပ္လွ်င္
ဓာတ္ပ်က္ပါတယ္။ ေနေရာင္ ထိုးလွ်င္
လည္း ဓာတ္ပ်က္ပါတယ္။ မစားသံုးဘဲ
ၾကာၾကာထားလွ်င္လည္း ဓာတ္ပ်က္ပါ
တယ္။ ဟင္းခ်က္ဆီ၀ယ္ရင္ ပံုးႀကီးႀကီး
ႏွင့္၀ယ္ၿပီး အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ ထား၍မစား
သင့္ပါ။ ေနေရာင္ မေဖာက္ထြင္းႏုိင္တဲ့ပံုး
(Container) ထဲမွာ ထည့္ထားသင့္ပါ
တယ္။ ဆီပံုးကုိ ေအးၿပီး ေနေရာင္မထိုးတဲ့
ေနရာမ်ိဳးမွာ သိမ္းထားသင့္ ပါတယ္။

ဆီကုိ အသံုးျပဳျခင္း
-------------------
ဆီကုိ အေငြ႕ထြက္ေအာင္ ေၾကာ္ရင္
ဆီေငြ႕မွာ ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ ဓာတ္မ်ား
(ဥပမာ- Polycyclic Aromatic Hydro-
carbons - PAH, Acrilamide) ျဖစ္ေပၚ
လာပါတယ္။ အႀကိမ္ႀကိမ္ ျပန္သံုး (ျပန္
ေၾကာ္) ထားတဲ့ ဆီထဲမွာ က်န္းမာေရးကုိ
ထိခုိက္ေစတဲ့ ဓာတ္ပစၥည္း
(Polar Compounds, Polymers) မ်ား ပါ၀င္ေနပါ
တယ္။ အသြင္ေျပာင္းဆီTrans Fatty Acids မ်ား ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္ပါတယ္။ ေၾကာ္
ၿပီးသား ဆီကုိ အႀကိမ္ႀကိမ္ ျပန္သံုးျခင္း
ျဖင့္ ေသြးတုိးေရာဂါ၊ အဆစ္ ေရာင္ေရာဂါ၊
ႏွလံုးေသြးေၾကာ ေရာဂါ၊ ကင္ဆာေရာဂါ
(အစာအိမ္၊ ရင္သား၊ ဆီးအိမ္ကင္ဆာ)မ်ား
ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ အသား၊ ငါးတုိိ႔ကုိ
ဆီက်န္၊ေရက်န္ခ်က္စားျခင္းဟာ
က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီညြတ္ပါတယ္။

အသားကုိ ကင္ရာမွ ထြက္ေသာ ဆီမ်ား
---------------------------------------
အသားေတြကုိ ကင္လုိက္တဲ့အခါ
အဆီမ်ား အျပင္ကုိ ထြက္လာပါတယ္။
ထြက္လာတဲ့ အဆီေတြဟာ မီးဖုိေပၚသုိ႔
က်ႏုိင္ပါတယ္။ က်သြားတဲ့ အဆီေတြ
မီးေလာင္ၿပီး ထြက္လာတဲ့ ဆီေငြ႕မ်ားက
အေပၚတက္ၿပီး အသားကုိ ျပန္႐ုိက္တဲ့
အခါ အသားမ်ားတူးျခစ္သြားႏုိင္ပါတယ္။
ဆီေငြ႕မွာ ကင္ဆာျဖစ္ေစႏုိင္တဲ့ ဓာတ္
ပစၥည္း Polycyclic Aromatic Hydrocarbon- PAH
မ်ားပါ၀င္ေနပါတယ္။ ဆီ
ေငြ႕ေၾကာင့္ တူးျခစ္ေနတဲ့အသားကုိ စား
လွ်င္ ကင္ဆာျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အလားအလာ
မ်ားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အသားကင္တဲ့
အခါ မ်က္စိျဖင့္ျမင္ႏုိင္တဲ့ အသားမွာ ကပ္
ေနတဲ့အဆီမ်ားကုိ တတ္ႏိုင္သမွ် ဖယ္ပစ္
သင့္ပါတယ္။ မီးဖုိေပၚသုိ႔ ဆီမ်ားမက်
ေအာင္ ဂ႐ုစုိက္သင့္ပါတယ္။ မီးဖုိေပၚက်
သြားတဲ့ဆီမွ အေငြ႕မ်ားထြက္လာလွ်င္
ခ်က္ခ်င္း ၿငိႇမ္းသတ္ပစ္သင့္ပါတယ္။

ျမန္မာေတြ ဆင္ျခင္ၿပီး ေလွ်ာ႕စား
သင့္တဲ့အစာ၊ ပုိစားသင့္တဲ့ အစာေတြကုိ
အက်ဥ္းခ်ဳပ္ တင္ျပပါမယ္။

ျမန္မာတုိ႔ ေလွ်ာ့၍စားသင့္ေသာ
အစာႏွင့္အာဟာရဓာတ္မ်ား
--------------------------------
ငါးပိရည္ဟာ ႐ိုးရာျမန္မာ့ထမင္း
၀ုိင္းမွာ မပါလွ်င္ မျဖစ္တဲ့အစာမ်ိဳး ျဖစ္ေန
ပါတယ္။ ျမန္မာေတြဟာ ငါးပိေကာင္၊
ငါးပိခ်က္၊ ငါးေျခာက္၊ ပုစြန္ငါးပိ စတဲ့
အရသာငန္တဲ့အစာမ်ားကိုလည္း အလြန္
ႏွစ္ၿခိဳက္ၾကပါတယ္။ အငန္(ဆုိဒီယမ္)
စားသံုးမႈႏွင့္ ေသြးတုိးေရာဂါတုိ႔ရဲ႕ ဆက္
ႏႊယ္ပံုကုိ အေထာက္အထားမ်ား ပုိ၍ပုိ၍
ေတြ႕ ေနရပါတာေၾကာင့္ ေသြးတုိးေရာဂါ
ျဖစ္မွ အငန္ေရွာင္တာထက္ ေန႔စဥ္စား
သံုးတဲ့ အစားအစာမ်ားမွာ အငန္ေလွ်ာ့တဲ့
အေလ့အထကုိ ထူေထာင္သင့္ပါတယ္။ ထမင္းစားပဲြေပၚမွာ ဆားပုလင္းတင္ထား
တဲ့ အေလ့အက်င့္မ်ိဳးကုိ ေရွာင္သင့္ပါ
တယ္။ အထူးသျဖင့္ မိဘ၊ ညီအစ္ကုိ၊
ေမာင္ႏွမ၊ ေဆြမ်ိဳးေတြထဲမွာ ေသြးတုိး
ေရာဂါ ေ၀ဒနာခံစားေနရသူမ်ားရွိပါက
ပုိၿပီး ဆင္ျခင္သင့္ပါတယ္။

ခ်ိဳလြန္းတဲ့ အစာမ်ားေရွာင္သင့္ပါ
တယ္။ ျဖဴလြန္းေအာင္ ႀကိတ္ခဲြထားတဲ့
ဆန္ကုိ ေလွ်ာ့ၿပီး၊ ေပါင္းဆန္၊ ေလွ်ာ့
ႀကိတ္ဆန္တုိ႔ကုိ အစားထုိး စားသံုးသင့္ပါ
တယ္။

အမဲဆီ၊ ၀က္ဆီ၊ ေထာပတ္ စတဲ့
တိရစၦာန္ထြက္္ အဆီမ်ားကုိ ေလွ်ာ့ၿပီး
ယင္းတုိ႔ရဲ႕ေနရာမွာ အပင္ ထြက္ဆီမ်ားကုိ
အစားထုိး စားသံုးသင့္္ပါတယ္။ အပင္
ထြက္ဆီပင္ျဖစ္ေစကာမူ အႀကိမ္ႀကိမ္
ျပန္ၿပီးသံုးေနတဲ့ ဆီႏွင့္ေၾကာ္ထားတဲ့ ဆီ
ေၾကာ္မုန္႔မ်ားကုိလည္း တတ္ႏုိင္သမွ်
ေလွ်ာ့စားသင့္ပါတယ္။

ျမန္မာတုိ႔ပုိ၍စားသင့္ေသာ အစာႏွင့္အာဟာရဓာတ္မ်ား
------------------------------------------------------
ျမန္မာတုိ႔ ပုိၿပီးစားသင့္တဲ့အစာႏွင့္
အာဟာရဓာတ္ေတြကေတာ့ ဟင္းသီး
ဟင္းရြက္ႏွင့္ သစ္သီး၀လံမ်ား၊ ေလွ်ာ့
ႀကိတ္ဆန္၊ ေပါင္းဆန္၊ အဆီေလွ်ာ့ထား
တဲ့ႏုိ႔ႏွင့္ႏုိ႔ထြက္အစာမ်ားျဖစ္ပါတယ္။

• ေဒါက္တာ လွၾကည္